برخی کتاب ها را نمی توان فقط یک اثر ادبی یا یک رمان هنرمندانه نام نهاد، بلکه باید به آنها به عنوان یک تجربه اجتماعی و یک تصویری از جهان امروز بشری نگاه شود.
ادبیات و رمان به عنوان زنده ترین و شیوا ترین بعد هنری انسان، گاه شاهکارهایی را به عرصه وجود انسانی معرفی کرده است که زبان و قلم از تحسین آنها وامانده است. کتاب هایی که خواننده با خوانش آن نه تنها خود بلکه محیطی که در آن زیست می کند، آدم هایی که با آنان برخورد می کند، مشکلاتی که که در زندگی با آنان دست و پنجه نرم می کند، نارسایی هایی که همیشه او را رنج می دهد، عقده هایی که همیشه در حلقومش غم باد کرده است را به شهود می نشیند.
رمان های مسیح باز مصلوب، اثر نیکوس
کازانتزاکیس و مردگان زر خرید اثر نیکلای گوگول، از این دسته کتاب ها هستند.
