سوء مدیریت، اختلاس، معوقات بانکی یا تحریم ها؛ کدام تاثیرگذارتر است؟/فساد داخلی یا تحریم خارجی؟!

سوء مدیریت، اختلاس، معوقات بانکی یا تحریم ها؛ کدام تاثیرگذارتر است؟

فساد داخلی یا تحریم خارجی؟!

تحریم، صنعت هسته ای، چرخیدن چرخ زندگی مردم و چرخیدن سانتریفیوژه؛، همه واژگانی هستند که انگار این روزها بسیار به هم پیوند خورده اند، شعار تبلیغاتی شده اند و حتی برخی را متقاعد کرده است که بسیاری از مشکلات کشور جز با برداشته شدن تحریم ها برطرف نمی شود. بر هیچکس نیز پوشیده نیست که هدف این همه مذاکرات فشرده، پذیرش محدودیت ها در صنعت هسته ای، نچرخیدن تعداد زیادی از سانتریفیوژها، توافق ژنو و بیانیه لوزان حداقل در ظاهر چیزی جز ترک برداشته شدن دیوارهای تحریم نبوده است اما حال باید بررسی کنیم که اصولاً تحریم ها چگونه بر اقتصاد ما اثرگذاشته و اینکه آیا هدف از این همه مذاکره که برداشته شدن تحریم ها بوده است حاصل شده و یا خواهد شد؟

1)وقتی به مقایسه برخی آمار اقتصادی در کشور توجه می کنیم به مطالب قابل توجهی بر می خوریم که می تواند برای تعیین وضعیت اقتصادی و بودجه ای کشور بسیار راهگشا باشد. به طور مثال مقدار پول آزاد شده از توافق هسته ای ژنو به ازای اکسید شدن سوخت هسته ای، از کار افتادن ساخت نیروگاه اراک، پلمپ بسیاری از سانتریفیوژها، قطع غنی سازی 20 % که نیاز 850 هزار بیمار ایرانی است و ... تنها مبلغ 4.2 میلیارد دلار بوده است.

حال اگر این مبلغ را با مقدار معادل دلار فرارهای مالیاتی سرمایه داران ایرانی که تقریبا برابر با 80 میلیارد دلار است مقایسه کنیم می فهمیم که اگر ما به جای پذیرش محدودیت های هسته ای و پلمپ تاسیساتمان نسبت به ابر سرمایه داران بیشتر سخت می گرفتیم و حداقل یک بیستم از معوقات و فرارهای مالیاتی را وصول می کردیم آنگاه نیاز نبود برای تامین 4.2 میلیارد دلار این همه محدودیت هسته ای را بپذیریم و این نکته وقتی بیشتر جلب توجه می کند که بدانیم مثلا به علت انتصاب دکتر زنگنه به وزارت نفت و وقوع قرارداد کرسنت در دوره پیشین تصدی گری این وزارتخانه توسط ایشان ایران تاکنون مبلغی حدود 13.8 میلیارد دلار جریمه شده است که این مبلغ بیش از سه برابر مقدار آزاد شده از  توافق ژنو است.

2)سابقه قراردادهایی که تا کنون مابین ایران و آمریکا انعقاد شده است نشان می دهد که طرف مقابل در قبال تعهدات ایران بسیار سخت گیر است اما به تعهدات خود به هیچ وجه پایبند نیست و به راحتی با توجه به اینکه هم آژانس در مقام همراهی با آمریکاست و هم اینکه آمریکا خود جزءِ شورای امنیت است و تقسیرهای خود را عملیاتی می کند به راحتی تعهداتش را زیر پا می گذارد و اگر طرف مقابل قبل از اجرای محدودیت های ایران اقدام به لغو تحریم ها نکند به راحتی می تواند مجدداً ایران را تحریم کرده و اقدامات ایران را نادیده بگیرد.

به عنوان مثال پس از انعقاد برنامه اقدام مشترک در ژنو ما بین ایران و 1+5 در حالی که در این برنامه قید شده بود که تحریم جدید هسته ای نباید علیه ایران وضع شود؛ 1) پس از اینکه ایران تمام اقدامات اعتمادساز خود را با تایید آژانس انجام داد 55 تحریم جدید هسته ای علیه ایران وضع شد  2) در متن قرارداد قید شده بود که باید قطعات هواپیما به ایران فروخته شود 3) قرار بود نفتکش های ایرانی بیمه شوند؛ اما با وجود این ایران نه تنها در خرید قطعات هواپیما توفیقی نیافت هیچ شرکتی حاضر به بیمه کردن نفتکش های ایرانی نشد.

4)اگر به تحریم هایی که علیه ایران وضع شده است توجه کنیم متوجه می شویم بسیاری از تحریم های اثرگذار علیه ایران تنها منشأ هسته ای ندارند و علت وضع آنها اتهامات دیگری از جمله حقوق بشر ، حمایت از ترویسم، پولشویی، صنعت موشکی ایران و ... می باشد.

همه می دانیم که مهمترین و تاثیرگذارترین تحریم ها علیه ایران تحریم های بانکی و نفتی است که بسیاری از روابط پولی و بانکی ایران را تحت تاثیر قرار داده است و یکی از عوامل کاهش رشد اقتصادی و فشار به اقتصاد ایران در سال های اخیر بوده است. نکته قابل توجه این است که این تحریم به هیچ عنوان با قراردادهای هسته ای از بین نمی رود چرا که علل وضع این نوع تحریم ها، چند جانبه بوده و فقط به تحریم های صرفا هسته ای ربط پیدا نمی کند( در همه این قراردادها و بیانیه ها قید تحریم مرتبط با هسته ای آورده شده است ).

مهمترین و تاثیرگذارترین تحریم آمریکا علیه ایران که اقتصاد ایران را متاثر از خود کرده است تحریم جامع سیسادا کنگره آمریکا مورخ تیرماه 89 است که روابط پولی، بانکی، انرژی و تمامی موارد تحریمی را شامل می شود و حتی کشورهای دیگر را در صورت کمک به ایران برای دور زدن تحریم ها جریمه می کند، این تحریم از مواردی است که اثر اقتصادی بالایی دارد که در علت وضع آن علاوه بر مسئله هسته ای به حقوق بشر، دفاع از تروریست و...اشاره شده است که با توافق هسته ای نیز لغو نمی شود چون علل وضع تحریم صرفاً هسته ای نیست.

از تمامی موارد بالا می توان فهمید که عملاً نه تنها تحریم های اثرگذار علیه ایران با محدودیت های هسته ای برطرف نمی شود بلکه کشورهای مقابل و علی الخصوص آمریکا به راحتی و با توجه به تجربه قبلی با مصادره به مطلوب نمودن توافق آن را به راحتی دور می زنند و در صورت غفلت برخی مسئولین، به هدف دیرینه خود که همانا به زانو در آوردن جمهوری اسلامی بوده است دست خواهند یافت.

نشریه شماره 4