تحصیل دانش آموزان افغانستانی درایران تهدید یا فرصت؟

کوثره سعید زاده- هادی مسعودی/ «هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرینی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آنها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند» این فرمایش رهبر معظم انقلاب نشان دهنده توجه ایشان به تکریم همه مهاجرین افغانستانید در راستای آرمان های انقلاب اسلامی است.

سرویس اجتماعی صدای مردم که از نزدیک مشکلات دانش آموزان افغان را مشاهده کرده و پای درد و دل این دانش آموزان و مادران آنان نشسته است، بر آن شد تا مطابق رسالت خود مبنی بر رساندن صدای محرومان و مستضعفان به مسئولین و دولتمردان، سراغ مدیر کل امور اتباع آموزش پرورش استان فارس برود. در ادامه مشروح گفتگوی صدای مردم با جناب گودرزی را خواهید خواند؛

صدای مردم: درابتدا یک شمای کلی از وضعیت تحصیل دانش آموزان اتباع در ایران را بیان کنید

گودرزی: بحث ثبت نام، ادامه تحصیل و آموزش دانش آموزان اتباع خارجی در حال حاضر در شرایط خوب و مناسبی قرار دارد.اساسا ثبت نام و ادامه تحصیل این دانش آموزان در سیاست های جمهوری اسلامی ایران پیش بینی و برنامه های لازم برای اجرای آن صورت می گیرد. مخصوصا در شرایط کنونی که برخی از کشورهای همسایه و مسلمان اطراف ما دچار بحران ها و جنگ های داخلی هستند؛ دانش آموزان پناهجوی زیادی داریم که در مدارس ما مشغول به تحصیل هستند. بیشترین فروانی این دانش آموزان از اتباع کشور افغانستان هستند که در یک فضای آموزشی و برنامه های درسی و تربیتی همراه با سایر دانش آموزان ایرانی مشغول به تحصیل هستند. هیچ گونه تبیعض و محدودیتی برای ادامه تحصیل ندارند. البته مانند هر دانش آموز ایرانی ملزم به ارائه مدارک هویتی اعلام شده توسط مراجع قانونی و ذیصلاح هستند که در هنگام ثبت نام می بایست ارائه دهند. 

صدای مردم: در مورد افرادی که غیرقانونی در ایران هستند و حق تحصیل داشته باشند چطور؟

گودرزی: در سال تحصیلی 94-95 بنا به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر تکریم و احترام اتباع کشورهای مسلمان و همجوار که به دلایل مشخصی به کشور ما پناه آورده اند و همچنین لزوم توجه ویژه به امور تحصیلی و آموزشی آنها، اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشوریک بازه زمانی را اعلام کرد برای اینکه دانش آموزانی که فاقد هرگونه برگ هویتی هستند، بیایند و مراجعه بکنند و در آن بازه ی زمانی، به آنها مجوزهای موقتی داده بشود تا اینها ثبتنام بکنند و ادامه تحصیل بدهند. استان فارس هم اینکار را همزمان با سایر نقاط کشور انجام داد. ما تلاشمان این هست که این اتباع از لحاظ آموزشی و تربیتی دچارآسیب نشوند. یعنی حتما ثبت نام کنند و ادامه تحصیل بدهند.

صدای مردم: یکی از مسائلی که وجود دارد، در مورد اولویت ثبت نام این دانش آموزان است. مثلا به خانواده ها می گفتند که اولویت با ایرانی هاست و یا اینکه می گفتند بروید تا بخشنامه جدید بیاید. یا شهریه بیشتری نسبت به دانش آموزان ایرانی باید پرداخت کنند،این چطور هست؟

گودرزی: اینطورنیست. ببینید آلان دانش آموزان ایرانی هم به راحتی درهر مدرسه ای نمی تواند ثبت نام کنند. به این معنا که بعضی از مدارس، مدارس خاصاند. تا آلان هم اگر کسی از دانش آموزان اتباع مشکلی داشته و به آموزش و پرورش مراجعه کرده، چه واحد ارزیابی عملکرد و چه واحد آموزش و چه واحد امور اتباع خارجی، مشکلات آنها بررسی و حل شده است.میزان شهریه هم مشخص است و اگر مدیر مدرسه ای شخصا اقدام به دریافت شهریه بیشتر کند تخلف محسوب می شود.

 

صدای مردم: این دانش آموزان بیمه هستند؟

گودرزی:بله

صدای مردم: دولت افغانستان هم در بحث آموزش این دانش آموزان همکاری دارد؟

گودرزی: واحدی در وزارت آموزش و پرورش وجود دارد به اسم مرکز امور بین الملل و مدارس خارج کشور، که بحث آموزش و پرورش اتباع خارجی را برنامه ریزی، مدیریت و پیگیری می کند. تمام بخشنامه ها و شیوه نامه ها از آنجا به ما ابلاغ می شود. همکاری در سطح کلان اگر باشد، که در تهران انجام می شود

صدای مردم: به حفظ هویت و فرهنگ دانش آموزان افغانستانی هم توجه می شود؟ یعنی حضورشان در ایران باعث فراموش کردن پیشینه ی تاریخی و فرهنگی کشورشان نشود. برای مثال برنامه های تربیتی و اخلاقی برای دانش آموزان افغان اجرا می شود؟

گودرزی: شما ابتدا باید به این نکته توجه کنید که این دانش آموز افغانستانی کجا درس می خواند؟ این دانش آموز در مدارس ایرانی همراه با دانش آموزان ایرانی درس می خوانند. دانش آموز ایرانی باید با چه شرایطی درس بخواند؟ با قوانین و شرایطی که جمهوری اسلامی ایران برایش مهیا کرده، درس بخواند. با شرایط کشورهای دیگر که نمی تواند درس بخواند. باید با آموزه های کشور خودش درس بخواند. حالا یک نفر گفته که من را از خانه ی خودم به هر علتی مثل جنگ و خونریزی و قتل و غارت، بیرون کرده اند و من به شما پناه آورده ام. فارسی را هم خوب متوجه میشوم و لازم نیست که برای من یک مدرسه ی ویژه ای درست کنید. پس یکسری محدودیت ها یی هم خود به خود لحاظ می شود. اما آن چیزی که در حوزه عمل اتفاق می افتد تا آلان تفاوتی بین دانش آموز تبعه و دانش آموز ایرانی در مدارسی که دانش آموز اتباع داشته اند، وجود نداشته

صدای مردم: البته در استان فارس فکر می کنم قابل اجرا باشد. در طول هفته حداقل یک ساعت گذاشته بشود که اینها از فرهنگ و هویت خودشان اطلاع پیدا کنند. از لحاظ امکانات که حتما لازم هست و طبق صحبت خودتان فراهم شده است، اما این شناخت کشور افغانستان هم برای دانش آموزان افغانستانی و هم برای دانش آموزان ایرانی تا یک حدی لازم هست؛ تا یک ارتباط دوستانه بین دانش آموزان برقرار بشود و نگاه تحقیرآمیز به دانش آموزان تبعه وجود نداشته باشد

گودرزی:این نکته ای که شما می فرمایید در قالب فوق برنامه، نگاه درست و کاملا به جایی هست. اما این نیاز به برنامه ریزی در سطح کلان دارد. نیاز به قدرت تصمیم گیری در سطح کلان دارد و استان ها نمی توانند به تنهایی این کار را انجام دهند. اما ما برنامه های پرورشی برای این دانش آموزان داریم. عرض کردم که، این دانش آموز در مسابقات ورزشی، قرآنی و المپیادها شرکت می کنند. ولی برای اینکه از آموزه های کشورخودش هم فاصله نگیرد، برای مثال ما در ماه مبارک رمضان " افطاری وحدت" را پیش بینی کردیم. یعنی دانش آموزان ایرانی و دانش آموزان تبعه باهم روی یک سفره افطار کردند. که ما قبل از این افطاری، برایشان برنامه های فرهنگی داریم. مثل سرود ملی ایران و افغانستان و نمایشگاه افغانستان شناسی که در طول سال برگزار می شود. حتی همایش ملی افغانستان شناسی برای اینها در شیراز برگزار شده است.

صدای مردم: مثل اینکه از زمانی که شما تشریف آوردید، اتفاقات خوبی رخ داده. مثلا بحث بیمه که سال پیش انجام شده، همینطور است؟

گودرزی: نه کاری به شخص بنده ندارد. اما زمانیکه فردی مشخصا مسئول پیگیری کارهای دانش آموزان اتباع می شود، معلوم است که این خیلی موثرهست. در حال حاضر واحد کارشناسی امور اتباع خارجی در اداره کل آموزش و پرورش در کنار سایر واحدها مشغول فعایت های آموزش و پروشی برای همه دانش آموزان است.

 

صدای مردم: در راستای بحث "صدورانقلاب" که ما نگاهمان از حد و مرز جغرافیایی بالاتر است، واین ظرفیتی که آمار کمی نیستند، هم در استان فارس و هم کشور، برای صدور انقلاب و مطالبه ای که امام داشتند و هدفی که به خاطر آن انقلاب صورت گرفت، می طلبد که برنامه ی مضاعفی داشته باشیم. برای این قضیه با این نگاه چه برنامه ای صورت گرفته؟

گودرزی: اساسا بحث صدور انقلاب به وسیله دانش آموزان اتباع را با دوعینک می شود نگاه کرد. عده ای باعینک فرصت و عده دیگری باعینک تهدید نگاه می کنند و واقعا این دو دیدگاه در حال حاضر وجود دارد. چون بخش قابل توجهی اتباع در کشور ما حضور دارند. خب تعداد زیادی از این دانش آموزان در ایران متولد شده اند، این خودش می تواند یک فرصت باشد که با آداب، فرهنگ و سنن ما بزرگ بشوند و زمانیکه به کشور خودشان برگشتند، آنجا می توانند برای ما یک امتیاز خوبی به حساب بیایند. مخصوصا زمانیکه در آنجا یک جایگاه مدیریتی و اجرایی را در دست بگیرند و قدرت تصمیم گیری آنجا را در اختیار بگیرند. این یک نگاه فرصت محورهست. ولی نگاهی که آن را با توجه به محدودیت ها و مشکلاتی که در آموزش و پرورش ما وجود دارد تهدید می داند، به لحاظ منابع آموزشی، فضای آموزشی، امکانات و تجهیزات آموزشی، ساعات آموزشی مصوب و بالاخره تامین نیروی انسانی تخصصی در بعضی نقاط  کشور و استان در محدودیت هستیم. حالا شما حساب کنید که جمعیت بسیار زیادی جمعیت دانش آموزان اتباع هم به ما اضافه بشود. نکته دوم اینکه کسانی که می آیند با فرهنگ متفاوت و با آداب و سنن متفاوت و حتی مذاهب گوناگون دینی می آیند.

صدای مردم: به نظر شما کدام نگاه به دیدگاه امام خمینی (ره) نزدیک است؟

گودرزی: بنده شخصا این اعتقاد را دارم که این ها به شکل کلی تهدید نیستند. بنده جزء کسانی هستم که این را یک فرصت می دانم. زمانی ما می توانیم بگوییم فرصت که برنامه ریزی صحیح و عقلانی متناسب را داشته باشیم. در یک فضایی که بسترهای لازم را ایجاد کرده ایم، واقعا فرصت هست. ماطبق مبانی دینیمان می گوییم: «ان اکرمکم عند الله اتقاکم» و اینکه «اگر کسی فریاد مسلمانی را بشنود و به داد آن نرسد، مسلمان نیست». رهبر معظم انقلاب می فرمایند:« تهران خانه دوم مردم افغانستان است.» این کلام یک کلام راهبردی هست و درعین حال کاربردی. این یک آرمان صرف، یک شعار صرف و یک صحبتی که فقط برای دیپلماسی باشد، نیست، بلکه نشان دهنده یک راهبردی هست که ما واقعا بتوانیم به آرمان های اصلی انقلاب رجوع بکنیم و توجه داشته باشیم به سایر برادرانمان در کشورهای دیگر، کما اینکه انقلاب ما در دنیا به این شناخته می شود که ما پناهگاه تمام آزادی خواهان دنیا هستیم. تمام کشورهایی که دنبال رهایی از یوغ استعمار و استکبار و استثمار هستند، ما را به عنوان نماد مبارزه می شناسند.

صدای مردم: تشکر از حوصله ای که به خرج دادید و پاسخگوی سوالها بودید، صحبت پایانی؟

اعتقاد دارم که ما منتی بر مهاجران افغانستانی نداریم؛ از این منظر که آنها در وهله ی اول انسان هستند. دوم اینکه مسلمان هستند و سوم اینکه به قول شما، سابقه ی تاریخی و فرهنگی یکسانی با ما دارند. اصلا جز تک کشورهای فارسی زبان دنیا هستند که زمانی بخشی از کشور ما بوده اند. بنابراین منتی بر روی دوششان نیست. بنده این را یک فرصت می دانم، به شرطی که برای آن برنامه داشته باشیم. بعضی از این دانش آموزان اتباع واقعا نخبه هستند، بعضی از این ها در عین حالی که به لحاظ اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی واقعا محروم هستند،اما سرشار از استعدادند. خب این فرصت هست، این ها ظرفیت بالایی دارند، که نمونه بارز آن لشکر فاطمیون هست که همه اذعان به تاثیرات آن در سطح معادلات سیاسی و اجتماعی جهان اسلام و منطقه دارند.