هم خانه داری، هم مجاهدت

 سمیرا مردانی – طاهره بشاورز/

 الگویی برای زنان و دختران امروزی ما:

در جهانی که« زن» کمتر با مهربانی، صبر، نجابت، شجاعت، ایثار و هرآنچه که گویای فطرت اوست معنا می شود و با خود بیگانه است و برده تمایلات یک مرد- که خودِ او نیز بنده نظام پول سالاری و سرمایه داری است- قرار گرفته است، همسر بودن و مادری کردن در کنار مرد خانه به آن معنای واقعی که بتواند سرچشمه انس و الفت و رشد آدمی باشد شکل نمیگیرد؛

و درد انسانیت داشتن و به فکر همسایه بودن کمتر به چشم می خورد. صدای مردم در جهت معرفی بانویی که تحصیلات دانشگاهی ندارد اما فهم همسری و مادری دارد و در گوشه ای از شهر شیراز، در کنار همسر و سه فرزند خود زندگی می کند و رسم همسایگی را خوب می داند، به گفت و گو پرداخته است. که مشروح آن را درادامه می خوانید.

 خانم فلاحتی نژاد جهرمی سال 1347 در  شهرستان جهرم متولد شدند. که به قول خودشان از خیلی سال پیش با پدر ومادرشان به شیراز آمده و حال حاضر در کوشکک زندگی می کنند. خانم جهرمی که مهربانی اش را از لبخند میان صحبت هایش می توان چشید، از 16 سالگی اش به خانه بخت رفته و تحصیلاتش را تا دوم دبیرستان نیمه تمام گذاشته و یک سال بعد، 17 سالگی را با اولین فرزند پسرش تجربه کرد.

به نظر ایشان؛ مرد و زن، برای برپایی و حفظ ونگهداری زندگی شریک هم هستند. که دراین میان، زن و مادر خانه نقش محوری دارد. یک زن اول باید همسر خوبی باشد تا بتواند خوب هم مادری کند. اینکه یک مادر یا همسر بتواند در جامعه فعلی و میان مشغله های گوناگون هماهنگی ایجاد کند، ربطی به داشتن تحصیلات عالیه دانشگاهی ندارد، بلکه با درک عمیق مسائل و مشکلات جامعه و شناخت مرد و همسر، می توان در زندگی شخصی واجتماعی موفق عمل کرد.

یکی از مشکلاتی که در میان دوستان و آشنایان قابل مشاهده است، مسئله طلاق می باشد؛ که حتی دختر و پسری که یک سال هم از زندگی مشترکشان نگذشته، کارشان به طلاق کشیده شده است. خود من، بیست و پنج سال کنار مادر شوهرم زندگی کردم بدون اینکه بحث و درگیری بینمان پیش بیاید. شاید باورتان نشود، اگر سه روز بروم جهرم و برگردم، دل مادر شوهرم برایم تنگ می شود.

خانم جهرمی که تجربه زندگی چند ساله اش را برای ما بازگو می کرد ادامه داد: طلاق علت های مختلفی دارد اما به نظر من، سطح توقعات دختران و پسران هم خیلی بالا رفته و متاسفانه، فرهنگ غرب جای فرهنگ اصیل ایرانی-اسلامی ما را گرفته است. و مسائلی که حتی در تضاد باور و ارزش های ما است، در جامعه رسوخ کرده است. دخترها و پسرهای ما برای زندگی خوب داشتن، باید بجنگند و مبارزه بکنند الان نسبت به گذشته، زندگی کردن خیلی راحت تر شده است و آن مشکلات قدیم دیگر موجود نیست؛ ولی یک سری آسایش ها آمده و آرمش ها از زندگی رخت بربسته است.

خانم جهرمی دختر ندارد اما به گفته خودش، با سه فرزند پسر خود ارتباط دوستانه ای دارد و راحتی ایشان با آقازاده ها موجب شده که دغدغه و مسایل و گاها مشکلات را با مادر خانواده درمیان بگذارند.

به خاطر شغل همسرم که از بیست و چهار ساعت شبانه روز چندساعتی بیشتر درخانه نبود، خودم روی تربیت و تحصیلات بچه ها نظارت داشتم. درحال حاضر فرزندانم تحصیلات دانشگاهی دارند و پسر کوچکم هم پشت کنکوری است. از سن دبستان تا الان هر مسئله ای پیش می آمده، با من درمیان می گذاشتند. اگر بچه ها کار اشتباهی می کردند، نوع کاری که انجام داده بودند را می گفتم اشتباه است و هیچ وقت شخصیت خودشان را سرکوب نمی کردم.

خانم جهرمی که با ظرافت انگشتان مادرانه اش در خانه دوخت و دوز می کند و به خانم های همسایه نیز آموزش می دهد می گفت: برای زندگی ام برنامه ریزی دارم، مطالعه آزاد دارم و کارهای خانه و کلاس و آموزش خیاطی را با برنامه ریزی  و هماهنگی انجام می دهم و مراقب هستم که این کارها هیچ وقت ضربه ای به همسر و فرزندانم وارد نکند.

این مادر بزرگوار که نوجوانی اش را در روزهای هشت سال دفاع مقدس پشت سر گذاشته است می گفت: من و خانواده ام خود را تافته جدا بافته از مردم نمی دیدیم و پشت جبهه نیز تلاش هایی می کردیم. مثلا، پدر من که باغدار بودند از محصولات خودمان، از خرما و دیگر میوه ها چند کارتن بسته بندی می کردیم و از طریق مدرسه مان که اعلام عمومی می کرد، برای جبهه ها می فرستادیم. با دخترهای هم سن و سال خودم، دستکش و جوراب هایی که از کلاس درس حرفه و فن یاد گرفته بودیم، برای رزمنده ها می بافتیم، ژاکت می بافتیم و با لباس های دیگر و اهدایی مردمی بسته بندی می کردیم تا ارسال شود. نزدیک خانه مان مسجدی به نام مسجد« امام حسن مجتبی(ع) » بود که خانم های شهرمان دور هم جمع می شدند و ملحفه و دارو جمع آوری می کردند. و همچنین، زن ها در پیروزی انقلاب اسلامی نیز نقش هایی داشتند؛ که امام خمینی (ره) هم در بیاناتشان به آن اشاره میکنند: «ما نهضت خودمان را مدیون زن ها می دانیم. مردها به تبع زن ها در خیابانها می ریختند. تشویق می کردند زن ها مردان را. خودشان در صف های جلو بودند. و این طور شد که مردهای ایران از مخدرات ایران، از بانوان ایران عبرت گرفتند و تعلیم گرفتند.» خانم های ما در جنگ هم حضور مستقیم و بیشتر غیر مستقیم داشتند.

خانم جهرمی در بخش پایانی گفت و گوی خود با صدای مردم از فعالیت های خود در محله کوشکک (محله ای در شرق شیراز) سخن گفت: سال 89 بود که ساکن کوشکک شدم. آن موقع اینجا محرومیت های زیادی داشت. روزی از طریق یکی از همسایه ها با خانم رنجبر آشنا شدم که در خانه شان کلاس قرآن برگزار می کردند. من هم کلاس قرآن می رفتم و کم کم با خانم های دیگر آشنا می شدم. خانم رنجبر یک روز به من گفتند، شما کمک می کنید که خانمها خیاطی یاد بگیرند؟ برای اینکار چقدر هزینه می گیرید؟ گفتم: من خانه شما کلاس قرآن می آیم و هزینه ای نمی دهم پس برای کلاس خیاطی هم هزینه ای نمی گیرم و از یک شاگرد تا پنجاه نفر هم که باشند به آنها آموزش می دهم. خلاصه کلاسمان با 10 نفر شروع شد که تاکنون، 7 نفرشان خیاط های ماهری هستند. بعد از مدتی که خانمها به من می گفتند هفته ای هشتاد، نود هزار تومان خیاطی می کنیم و توانسته ایم کمک خرج خانه باشیم، من خیلی خوشحال می شدم و انگار این پول به جیب من هم می رود.

صدای مردم یادی می کند از خانم رنجبر، بانویی که محدود به چهار دیواری خانه اش نیست، مادری که شبیه شوهر و فرزندانش حاضر است خودش هیچ نداشته باشد، اما همسایه اش سیر بخوابد. و از وقتی ساکن کوشکک شد و محرومیت ها و خانواده های نیازمند را دید، بی تفاوت نماند و سعی کرد تا جایی که می تواند به همسایه اش کمک کند. خانم رنجبر با 300 هزار تومان که خواهرش به او داده بود کم کم و با کمک دوستان و آشنایان توانست خیریه جواد الرضا(ع) را راه اندازی کند تا گرهی از نیازهای برخی خانواده ها باز شود.

خانم جهرمی ادامه داد: خدا را شکر می کنم که به واسطه کلاس قرآن، من هم دراین راه خیر و کمک به همنوع و همسایه سودمند شدم و توانستم برای افرادی که می خواستند این حرفه را یاد بگیرند و برای خودشان و همسر و فرزندان لباس بدوزند و درآمدی برای امرار معاش زندگی داشته باشند، کمکی کرده باشم.

درحال حاضر فعالیت مان گسترده تر شده و در مسجد کلاس خیاطی می گذارم و برای اینکه بتوانیم نیازهای مسجد را از پرده تا بخاری و لوازم دیگر تهیه کنیم، تقریبا ماهی ده هزار تومان ، بیست هزار تومان شهریه کلاس می گیرم و تمام آن صرف مسجد امام حسن(ع) کوشکک می شود، چون علاوه بر اینها در این فکر هستیم که یک آشپزخانه نیز برای مسجد درست کنیم.

در هفته دو مرتبه، روزهای یکشنبه و سه شنبه کلاس خیاطی داریم و حدود 26 نفر خانم، که سه چهار ماهی است دارند آموزش می بینند، توانسته اند لباس عید خودشان و فرزندانشان را بدوزند، خانمهایی که مجبور بودند یا لباس نو نخرند، یا از مخارج دیگر زندگی کم کنند تا بتوانند سال جدیدشان را با لباس های نو شروع کنند، خودشان با دستان هنرمند خود لباس نو دوختند.

پیامبر ما هزار و چهارصد سال پیش فرمودند: آن کسی که شب سیر بخوابد ولی همسایه اش گرسنه باشد از ما نیست. البته الان، کمی زندگی ها بسته تر شده است و مثل قدیم نیست که همه بیشتر از حال یکدیگر خبر داشته باشند. مثلا یادم می آید که زمان مادربزرگم، هیچ وقت در دالان ها بسته نمی شد، همه کمک هم بودند در ختم ها و عروسی ها، هر کم و زیادی بود همسایه ها از حال یکدیگر خبر داشتند. ولی امروزه اینطور نیست، کمی محیط ها بسته تر شده است و مردم آن ارتباط تنگاتنگ گذشته را دیگر ندارند ولی خانواده هایی نیز هستند که به من مراجعه می کنند و سعی می کنیم در حد توان از خیّرهایی که با ما همکاری می کنند، کمک بگیریم تا مشکلاتشان کمتر یا حل بشود.

در زمینه کمک های فکری و مشاوره دادن هم ما کم نمی گذاریم، سعی می کنیم به اندازه ای که دخالت نشود به عنوان یک خواهر، درد ودل ها را بشنویم و حرفی یا تذکری اگر باشد به خانواده ها بدهیم.

خانم جهرمی به نامگذاری شعار امسال از سوی رهبر انقلاب و تاکید ایشان بر اقدام و عمل هم اشاره کردند و گفتند: همین خیاطی کردن ما هم می تواند کمکی به اقتصاد خانواده وجامعه باشد.