گندم کاران فارس با مشکلات دست و پنجه نرم می کنند!

طاهره بشاورز/

سال گذشته: معدوم شدن هزار و هفتصد تن سیب زمینی و خسارت 620 میلیون تومانی به بیت المال و امسال:معضل گندم کاران سد درود زن و خسارت 100 میلیاردی و بلاتکلیفی 5000 خانواده و کمی بعد: به آتش کشیده شدن 20هکتار از گندم زارهای شهرستان فسا و ضرر مالی 670 میلیون ریالی و ....

معلوم نیست در ماه های آینده سال 95 که شعارش، خیر سرمان "اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل" است، چند میلیارد دیگر ضرر مالی متحمل می شویم. متأسفانه مدیر کل جهاد کشاورزی فارس و آب منطقه ای استان ودیگر متولیان بخش کشاورزی،با خیال آسوده همچنان محدودیت منابع آبی را مقصر می دانند و به جای پاسخگویی و تدبیر و برنامه ریزی به پاسکاری و فرار رو به جلوی خود ادامه می دهند.

ضرورت وجود یک بخش کشاورزی فعال در کشور بر کسی پوشیده نیست.کشاورزی از مهمترین ارکان تامین کننده امنیت غذایی و استقلال اقتصادی کشورهاست که اهمیت نقش آن برای کشورمان در کلام رهبران انقلاب هم به وضوح قابل مشاهده است.

امام خمینی(ره) دراین باره می فرمایند:«کشاورزی رأس امور و اساس اقتصاد کشور است. همه جور وابستگی‌‌‌ها به دنبال وابستگی اقتصادی [مواد غذایی] می‌آید و خدمت به کشاورزی بزرگ‌ترین خدمت به اسلام و پیش شرط آبادانی کشور، رونق کشاورزی است.»

رهبر معظم انقلاب، توجه به کشاورزی را مسئولیت قوای سه‌گانه، مسئولان گوناگون و آحاد ملت می داند چرا که  آبروی اسلام و کشور در گرو آبادانی و لازمه‌اش توجه به کشاورزی است و می فرمایند: «سرمایه گذاری های کشاورزی راه حل بسیار مهم در امر اشتغال زایی و مقابله با بزهکاری است.»

وجود مشکلات متعدد در موضوعاتی مثل: الگوی کشت، روش های نوین آبیاری، عدم شفافیت بازار فروش و دلالی، کمبود سردخانه جهت نگهداری محصولات و... در این بخش و واردات بی رویه برخی محصولات کشاورزی از جمله کالای استراتژیک گندم را که نتیجه عدم مدیریت صحیح متولیان امر به ویژه سازمان جهاد کشاورزی می باشد، قابل انکار نیست.

طبق گزارش آمار نامه کشاورزی، استان فارس با داشتن حدود یک میلیون و دویست هکتار سطح زیر کشت پس از استان‌های آذربایجان شرقی و خراسان، رتبه سوم را در کل کشور دارد. استان پهناور فارس، به دلیل گستردگی، تنوع اقلیم و حاصلخیزی خاک، یکی از قطب های مهم کشاورزی کشور به شمار می آید و سهم قابل توجهی از تولید محصولات و فرآورده های کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است. به طوری که در بسیاری از محصولات کشاورزی جایگاه اول تا سوم را دارا است که برای مثال؛ در بخش تولید گندم، رتبه دوم در کشور را دارد.

اردیبهشت ماه امسال بود که مشکل گندم کاران سد درود زن در رسانه های محلی استان فارس منعکس شد و به همت تشکل های دانشجویی فارسفرصتی فراهم شد تا بغض های در گلومانده ی کشاورزان از کم توجهی برخی مسئولان بازگو شود.

کشاورزان می گفتند: 10 هزار هکتار گندم به دلیل نرسیدن آب در معرض نابودی است و می‌توانستیم حدود 100 میلیارد تومان از این گندم‌ها برداشت کنیم که حدود 30 میلیارد نیز تاکنون هزینه شده و در صورت نابودی این گندم‌ها، حدود 130 میلیارد تومان ضرر مالی در پیش است.

متاسفانه اعتراضات به جایی نرسید و با تصمیم شورای کشاورزی استان برای بار دوم آب سد برای زمین های گندم رها نشد و دلیل عدم رها سازی آب راهم اینطور بیان کردند که:تأمین آب شرب شهرهای شیراز و مرودشت در اولویت است و از آبهای ذخیره شده پشت سد نمی توان به گندم کاران داد.

محدودیت منابع آب در حالی از سوی مدیران آب منطقه ای فارس و جهادی کشاورزی عنوان می شد که نماینده کشاورزان می گفت: چرا 80 میلیون مترمکعب آب پشت سد ملاصدرا نگه‌ داشته شده است؟ در صورت آزاد شدن، این آب به سد درودزن می‌رسد و مشکل نگهداری سد رفع می‌شود و مازاد آن مشکل کشاورزان و گندم‌ کاران را حل می‌کند. و اگر آب نیست مسئولان این استان به‌موقع اعلام کنند که کشت ممنوع است تا ما هم کشت نکنیم، اما این را اعلام کنند که چند هزار خانواده‌ای که تنها راه امرارمعاش آن‌ها کشاورزی است باید چه‌کار کنند و چگونه زندگی خود را بگذرانند؟

در جلسه پیگیری مطالبات گندم‌کاران زمین‌های سد درود زن؛ محمد یزدان‌پناه یکی از کشاورزان مزارع طلایی گندم گفته بود که تعداد بسیاری چشمه پرآب از بالادست سد دروردزن، وارد این سد می‌شود، در حالی که اجازه حفر غیرقانونی 500 چاه در کنار این چشمه‌ها را داده‌اند.

در واقع زمینی که زادگاه کشاورزان بوده را دولت برای احداث سد خریداری کرده و در اختیار حفاران چاه غیرمجاز گذاشته بود.چاه هایی که یکی دوتا نیست و طبق اظهار نظر مدیر حفاظت آب منطقه‌ای استان فارس؛بیش از 18 هزار حلقه چاه غیرمجاز در استان فارس موجود است که بیش از 9 هزار و 700 حلقه آن به تائید وزارت نیرو رسیده است.سوال اینجاست که چرا و چطور چندین هزار چاه غیر مجاز که غارت کننده آب های زیر زمینی است، حفر می شود؟! در حالی که ایشان اذعان می کند،یکی از علل خشکی تالاب‌های استان حفر چاه های غیر مجاز است. آیا نباید از حفر چاه غیر مجاز جلوگیری کرد؟

 با وجود اینکه کارشناسان معتقدند 90 درصد هدر رفت آب در کشاورزی است و برای مدیریت در کشت محصولات باید الگوی کشت و روش های نوین آبیاری استفاده شود، متاسفانه شاهدیم عملکرد درست و قابل توجهی صورت نمی گیرد و همه تقصیر ها به مشکل محدودیت منابع آبی حواله می شود.

کم آبی یکی از مشکلات بخش کشاورزی است اما همه مشکلات نیست و به راحتی می توان گفت؛ سوء مدیریت هاست که کم آبی را به بحران تبدیل کرده و به جایی می رسیم که ، گویا اراده ای برای حفظ و تقویت کشاورزی استان نیست.

 اگر اراده و خواستی از سوی جهاد کشاورزی استان بود؛ سال گذشته 1700 تن سیب زمینی معدوم نمی شد و علاوه بر آبهایی که هدر رفت، میلیاردها تومان به بیت المال خسارت وارد نمی شد. و امسال هم 20 هکتار از گندم زارهای فسا به آتش کشیده نمی شد، آن هم در طول 3 ماه و به مدت 4 بار. واضح است که کشاورز دسترنج خود را به آتش نمی کشد و اتفاق هم 4 بار نمی افتد و جز عمدی بودن و بی تدبیری مسئولان دلیل دیگری وجود ندارد و معلوم نیست که چه کسی پاسخگوی خسارت 760 میلیون ریالی گندم زارهای فسا خواهد بود.