حرم امام(ره) نتیجه انحراف سیاسی یا ادامه یک انحراف مکتبی_تاریخی؟!
حسین شهبازی زاده/ این حقیر به واسطه مسئولیتی که در جنبش عدالتخواه دانشجویی داشتم از نخستین کسانی بودم که به ساخت اشرافی حرم امام (ره) اعتراض کردم و سید حسن خمینی را در این باب به نقد کشیدم.
و میبینم دوستان، کماکان به همان واسطه هرگاه چشمشان به حرم می افتد داغشان تازه میشود و نقد میفرمایند که: آخر این چه حرمی است؟ چه تناسبی است میان این "حرم پنج ستاره" با امام پابرهنگان؟!
اما به نظر میرسد باید قدری منصفانه تر به قضیه نگاه کنیم.
آن گاه به نظر میرسد حسن خمینی در ساخت حرم امام از عرف حرم سازی شیعه تبعیت کرده و این تجملات از ابداعات شخص خودش نیست!
تمامی حرم ها از شاهچراغ (ع) تا حرم حضرت رضا (ع) کم و بیش بر همین منوال ساخته شده اند.
اگر حضرت روح اله امام پابرهنگان است این عنوان و اعتبار را از مکتب امیر المومنین و حضرت رضا و و اهل بیت (ع) به ارث برده است.
بنابراین همان استدلالی که حدود اشرافی ساخت و ساز حرم امام را مردود میداند به طریق اولی بر ساخت و ساز حرم های ائمه و امام زادگان _علیهم السلام_صدق خواهد کرد.
آیا در آیات، یا در روایات معتبر( وحتی غیر معتبر) از معصومین _سلام الله علیهم اجمعین _ آمده است که صحن مجلل و گران قیمت به صحن ساده ای که جواب گوی حضور زوار مخلص باشد شرافت دارد؟
از نظر نصوص ، یک صحن لوکس بر یک صحن ساده، ارجحیت دارد؟
مجلل ساختن ابنیه مقدس و حرم اولیا، آیا پشتوانه شرعی یا عقلی دارد؟
جلال مکان به شرافت مکین -العیاذ بالله -خواهد افزود؟
حریم فکری؛ حرم فیزیکی...
گرچه از توفیقات بزرگ، حضور در حرم های شریف و بقاع متبرکه است که در روایتی طولانی ابن عباس از پیامبر پیرامون کیفیت شهادت فرزندشان حسین بن علی (ع) چنین نقل می کند که پیامبر به او فرمود: ((اى پسر عباس هر که او را با معرفت به حقّش زیارت کند براى او ثواب هزار حج و هزار عمره است، و هر که او را زیارت کند، مرا زیارت کرده و هر که مرا زیارت کند، گویا خدا را زیارت کرده، و براى زیارتکننده خدا است که او را به آتش عذاب نکند، هر آینه اجابت (دعا) زیر قبّه اوست، و شفا در تربتش مىباشد، و امامان از فرزندان او هستند.)) اما ورود به حوزه اندیشه و تبعیت از سبک ائمه (ع)، حتما یا باید تقدم داشته باشد یا به طریقی، تاخّر...
خوش به حال آنان که مشرف به حریم فکری اهل بیت (ع)بشوند. که اگر چنین نشود ، حضور در بقاع، بیشتر به یک سیاحت توریستی میماند که در کتاب خاطرات خواهد خفت!
حتی در یک مورد که ام سلمه در نبود پیامبر(ص) حجره خود را با خشت خام بنا کرد؛ چون رسو ل خدا برگشتند و متوجه شدند فرمودند: این چیست؟ ام سلمه گفت: ای رسول خداخواستم از دید مردم محفوظ باشم، فرمودند، ای امسلمه بدترین چیزی که اموال مسلمانان در آن راه خرج شود، ساختمان است (طبقات الکبری،ج1ص499؛مقریزی،امتاع الاسماع ،بیروت،دارالکتب العلمیه،1420،ج10ص9)
توجه به سادگی و پرهیز از تجمل، در زندگی همه پیامبران و اولیا و بزرگان، در آینه تاریخ بازتاب یافته تا کسی نتواند به هیچ بهانه مقدس و خود بافته ای، تجمل را تئوریزه کند.
امیر(ع) میفرمایند( نهج البلاغه صبحی صالح، خطبه 160): موسی (ع) به خدا عرض کرد: پروردگارا! من به آن چه از نیکی به سویم فرستادی نیازمندم. به خدا، موسی جز نانی که آن را بخورد از خدا چیزی نخواست، زیرا وی از سبزی زمین می خورد تا آن جا که به دلیل لاغری تن و تکیدگی گوشت بدن، رنگ آن سبزی از پوست شکم او نمایان بود. و اگر بخواهی از حضرت داوود (ع) بگویم که به دست خود از لیف خرما زنبیل می بافت و از بهای آن، گرده ای نان جوین تهیه می کرد و می خورد. و اگر بخواهی از عیسی بن مریم (ع) بگویم که سنگ را بالین خود می کرد و جامه درشت [و خشن ]می پوشید و خوراک ناگوار می خورد و خورش او گرسنگی بود و چراغش در شب، ماه و پناه گاهش در زمستان، شرق و غرب زمین بود.
حضرت (ع) در همان خطبه میفرمایند: پیامبر (ص) روی زمین غذا می خورد و همچون بندگان می نشست و به دست خود کفشش را پینه می زد و جامه خود را وصله می کرد و بر الاغ بی پالان سوار می شد و دیگری را در کنار خود سوار می کرد.
یک توجیهِ توهین آمیز !
عده ای نیز مجلل ساختن حرم ها را، مقدمه تجلیل از شخصیتِ آن انسان بلند مرتبه ای میدانند که، حرم به بهانه او بنا شده است. پیش خود گمان میکنند که مثلا اگر کسی به این کاخ های مقدسی که ساخته اند، چشمشان بیافتد ناگهان منقلب میشوند و سر به دیوار ندامت میکوبد و فوج فوج افراد مسلمان میشوند...
به واقع اگر قرار بود، کسی به این طلاکوبی ها و مصنوعات، ایمان بیاورد(العیاذ بالله) که تاکنون کلیه شیعیان میبایست به بیل گیتس ایمان می آوردند!
بر خلافِ آن چه برخی از متولیان می اندیشند؛ این در و پنجره و آهن است که به واسطه حضور آن شخص شریف، حرمت میابد و درجه کسب میکند و شفابخش میشود، نه برعکس...
شهید مطهری میفرمایند: ((اینکه پیامبران در زیّ قناعت و سادگی بودند، سیاست الهی آنها بود. آنها دل ها را پر می کردند؛ اما نه با جلال و دبدبه های ظاهری، بلکه با جلال و حشمت های معنوی، که با سادگی ها توأم بود. پیامبراکرم صلی الله علیه و آله به اندازه ای از این جلال ها و حشمت های ظاهری تنفّر داشتند که سراسر زندگی شان، مبارزه با آنها بود. ))
"سراسر زندگیشان مبارزه با آن ها بود....."
بنا به اخبار، این مبارزه در قیامِ حضرت قائم (عج)، نیز ادامه خواهد یافت؛ امام باقر (ص) می فرمایند: «اذا قام القائم لم یَبقِ مسجدٌ عَلی الاَرضِ لَه شُرف الّا هَدَمها و جَعلهاجمّاء
هنگامی که امام زمان قیام می کند بر روی زمین ایشان هر مسجدی که به شکل کاخها ساخته شده است خراب خواهد کرد»
بنا به آن چه ذکر شد و اخبار و روایات و آیات و سیره که جملگی بر "اشرافیت ستیزی" تاکید دارند؛ باید دید که آیا این حرم ها در چهارچوب نگاه اهل بیت ساخته شده اند یا خیر؟!
پاسخ به سوال فوق به خوبی کمک خواهد کرد تا مشخص شود؛ اشرافیت حرم امام (ره) محصول یک خطای فردی است یا نتیجه یک انحراف مکتبی؟!
